„Jak będziesz dalej rozmawiał na lekcjach, to dostaniesz karę na komputer!”, „Wszyscy twoi koledzy otrzymali lepsze stopnie!”. Te lub podobne zdania pewnie każdy z nas słyszał przynajmniej kilka razy w swoim życiu. Pojawiają się one najczęściej w trakcie zderzenia się odmiennych poglądów i prowadzą do sporów. W tym Bryku Matrualnym omówimy właśnie zagadnienie prowadzenia dyskusji i sporów.
Tematykę tę szczegółowo omówiła mgr Daria Zadrożniak w odcinku Podcastu Maturalnego. Dlatego, jeżeli uznacie dzisiejszą dawkę wiedzy za szczególnie interesującą, zachęcamy do wysłuchania całego odcinka.
Język jako narzędzie do rozwiązywania sporów
Zanim jednak przejdziemy do samych sporów, należy zadać sobie jedno pytanie: „Co służy zakomunikowaniu, że istnieje jakiś spór?”. Oczywiście, poprawną odpowiedzią na to pytanie jest język. Idąc dalej tym tropem, jesteśmy w stanie dojść do wniosku, że słowa mają ogromną moc. To właśnie dzięki nim jesteśmy w stanie przekonywać kogoś do naszych racji czy pomysłów. Dzieje się tak dlatego, że język został stworzony właśnie po to, aby się komunikować. Ta funkcja została już dostrzeżona przez starożytnych Greków, a w szczególności przez antycznych mówców, którzy cieszyli się ogromnym szacunkiem społecznym. Wykorzystywali oni język, w celu przekonania innych obywateli do swoich racji w trakcie sporów, co czyniło z nich znaczących aktorów w demokracji greckiej. Wedle definicji mówcą, może zostać każdy. Natomiast, aby pełnić ten zawód w sposób efektywny, należy znać kilka pojęć, na których teraz się skupimy.
Retoryka i erystyka
Tak, jak już wcześniej zarysowaliśmy, przejdziemy teraz do omówienia dwóch sposobów prowadzenia dyskusji. Są nimi retoryka i erystyka. Pierwszą z nich możemy zdefiniować jako sztukę pięknego mówienia znaną inaczej jako sztuka przekonywania. To właśnie przekonywanie kogoś, w sposób uczciwy, jest celem stosowania retoryki. Przez uczciwość można rozumieć przekazywanie prawdziwych informacji zgodnie z prawdą. Ten sposób prowadzenia rozmów jest w stanie ugaszać przyszłe spory.
Drugą metodą przydatną i wykorzystywaną przez starożytnych mówców była erystyka. Jest to nic innego jak sztuka prowadzenia sporów. Jej nazwa pochodzi od greckiej bogini niezgody Eris. Najbardziej znany mit z jej udziałem nawiązuje do wydarzeń, które doprowadziły do wojny trojańskiej.
Arthur Schopenhauer i jego podejście do erystyki
Z biegiem lat pojęcia te jednak zostały zapomniane. Do momentu, kiedy powróciły do użytku w odświeżonej wersji. Wszystko to za sprawą niemieckiego filozofa Arthura Schopenhauera. Charakterystycznymi dla jego filozofii są negacja życia i pesymizm. Wiąże się to z tym, w jaki sposób Schopenhauer patrzył na człowieka. Jego zdaniem człowiek z natury jest zły i zawsze chce mieć racje, niekoniecznie kierując się prawdą. Erystykę niemiecki filozof definiował jako sztukę prowadzenia sporów w taki sposób, aby zawsze mieć racje, używając przy tym zarówno uczciwych, jak i nieuczciwych metod.
Nieuczciwe sposoby zwyciężania sporów
Tutaj dochodzimy do sposobów zaproponowanych przez filozofa metod prowadzenia dyskusji. Wiele z nich jesteśmy w stanie zaobserwować w codziennym życiu. Warto też pamiętać, że dla Schopenhauera najważniejsza była publiczność, ponieważ to ona decydowała, kto jest zwycięzcą sporu. Wśród nich możemy wyróżnić następujące przykłady:
Teza i antyteza
Ten chwyt stosowany jest w przypadkach, kiedy chcemy, aby przeciwnik się z nami zgodził. W tym celu wykorzystujemy antytezę, czyli stwierdzenie tak przejaskrawione, aby przeciwnik nie mógł jej wybrać. W ten sposób zmuszamy go, aby w trakcie sporu wybrał naszą propozycję.
Etykietowanie
Najczęściej spotykana metoda opisana przez Schopenhauera, ponieważ używana jest instynktownie. Wiąże się ono z opisaniem kogoś lub czegoś w sposób jak najbardziej obrazowy, tak aby wpłynęło to na odbiór jego osoby. Oczywiście taki, aby było to dla nas korzystne.
Drażnienie przeciwnika
Ta metoda jest bardzo wymowna. Polega ona na wyprowadzeniu z równowagi naszego przeciwnika, w dowolny sposób. W trakcie rozwiązywania sporów, kiedy jedna strona konfliktu przestanie myśleć racjonalnie, całkowicie zapomni o swoich interesach.
Możemy w tym miejscu postawić jedno bardzo istotne pytanie. Po co dobrych ludzi uczyć niegodziwych sposobów dyskusji? Odpowiedź na nie znali już starożytni Grecy, którzy szkolili przyszłych mówców. Według nich szlachetny człowiek, powinien znać przeróżne sposoby erystyczne. Nie dlatego, żeby wykorzystywać je w trakcie dyskusji, a po to, aby nie stać się ich ofiarą w trakcie przeróżnych sporów.
To już wszystko w tym Bryku Maturalnym.
Z tego wpisu dowiedzieliście się o metodach prowadzenia sporów opracowanych przez Arthura Schopenhauera. Dodatkowo omówiliśmy takie pojęcia jak mówca, retoryka czy erystyka. Jeżeli temat Was zainteresował, to zachęcamy do odcinka Podcstu Maturalnego, którego gościem była mgr Daria Zadroźniak. Bryk maturalny powróci z następną dawką wiedzy. Do zobaczenia!
Kto jest autorem Bryka?
Szymon Kowalski
Student Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. Wielbiciel kina w szczególności nurtu, jakim jest niemiecki ekspresjonizm. Zawodowo zafascynowany marketingiem i Public Relations, dlatego w przyszłości planuje rozwijać się właśnie w tych dziedzinach.
